زمین شیمی زیست محیطی و منشا فلوئورید در منطقه پشت کوه دشتستان، استان بوشهر

پیرو مشاهده بیماری فلوروسیس دندانی در منطقه پشت کوه دشتستان، منشا فلوئور موجود در آبهای آشامیدنی و و همچنین زمین شیمی زیست محیطی آن مطالعه شد. در این راستا 52 نمونه آب زیرزمینی و سطحی(37 نمونه آب زیرزمینی و 14 نمونه آب زیرزمینی) برداشته شد. نتایج نشان داد که بیش از نیمی از آبهای آشامیدنی این منطقه فلوئور بالای 5/1 میلی گرم بر لیتر را دارا می باشند. تجزیه فلوئور بر روی40 نمونه سنگ و 41 نمونه خاک انجام گرفت. نمونه های سنگ از سازندهای مختلف زمین شناسی و همجنین در بعضی موارد با تغییرات رنگ نمونه برداری انجام می شد. فلوئور موجود در نمونه های مارن، آهک و رسوبات آبرفتی تجزیه شد. نمونه های مارنی دارای فلوئور بیش از 400 میلی گرم بر لیتر بودند. در صورتی که نمونه های آهکی دارای میانگین کمتر از 200 میلی گرم بر لیتر فلوئور را نشان دادند. نمونه های آبرفتی نیز بسته به فازهای کانیایی موجود در آنها فلوئور بالایی را دارا بودند. نمونه های آب در آبخوانهای مارنی فلوئور بالای 80/1 میلی گرم بر لیتر، نمونه های آب آبخوانهای کارستی فلوئور 12/1 میلی گرم بر لیتر و نمونه های آب آبرفتی نیز دارای میانگین فلوئور 73/1 میلی گرم بر لیتر بودند. مطالعه سنگ نگاری و آنالیز ایکس آر دی نمونه های سنگ و خاک منشا مارنی فلوئور در منطقه پشت کوه دشتستان را اثبات می کند و حضور کانیهای رسی کلریت، اپیدوت، بیوتیت و مسکویت در نمونه های سنگ در شرایط آلکالینتی بالا باعث برقراری تبادل کاتیونی بین آب و این کانیها می شود و در نتیجه فلوئور موجود در ترکیبات این کانیها وارد آب زیرزمینی می شود. تجزیه نمونه های گیاهی گندم و خرما نشانگر حضور فلوئور 10 میلی گرم بر لیتر در نمونه های خرما و میانگین فلوئور 30 میلی گرم بر لیتر در نمونه های گندم می باشد. با در نظر گرفتن فلوئور دریافتی از راه خرما و آب، دوز دریافتی فلوئور در سه گروه سنی بزرگسال، کودک و نوزادان محاسبه شد. نتایج نشانگر این است که در نوزادان دوز مصرفی فلوئور بیش از 2/5 برابر استاندارد بدن می باشد و این مقدار در کودکان و بزرگسالان 4/3 و 6.1 برابر استاندارد 05/0 میلی گرم بر کیلوگرم در روز است. با در نظر گرفتن مصرف روزانه 2 لیتر آب آشامیدنی و دمای 31 درجه سانتیگراد مقدار بهینه فلوئور در آب زیرزمینی 67/0 میلی گرم بر لیتر براورد شده است. در صورتی که این مقدار سازمان بهداشت جهانی برابر با 5/1 میلی گرم بر لیتر است.